Phát biểu ý kiến tại hội thảo, ông Trần Minh Hùng - Phó Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam cho biết, hiện nay, việc truy xuất nguồn gốc đang bị phân tán do chưa kết nối, chia sẻ giữa các ngành, địa phương với nhau; các thông tin về truy xuất nguồn gốc chưa đáp ứng hoàn toàn.
Để bảo đảm kết nối tốt, cần áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia nhằm triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc chung phù hợp tiêu chuẩn quốc gia gắn với chương trình nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
Thống kê Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho thấy, chỉ trong năm 2022, các lực lượng chức năng cả nước đã phát hiện gần 100.000 vụ việc vi phạm; trong đó hơn có 15.000 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm, hàng lậu; gần 83.000 vụ gian lận thương mại, gian lận thuế; trên 1.800 vụ hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ. Khởi tố 380 vụ, với 472 đối tượng. Thu nộp ngân sách Nhà nước từ các vụ việc vi phạm 7.666 tỷ đồng.
Trong đó, ngành Hải quan đã phát hiện gần 14.000 vụ vi phạm với trị giá hàng hoá gần 4.800 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan đã khởi tố 35 vụ, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 113 vụ vi phạm. Riêng Cục Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh phát hiện 2.470 vụ, với trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 2.771 tỷ đồng. Xử lý, thu nộp ngân sách Nhà nước trên 40,6 tỷ đồng (tăng 186,6% so với cùng kỳ năm 2021), khởi tố 2 vụ; chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố trên 50 vụ.
Bên cạnh đó, đại diện Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Hoàng Linh (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, truy xuất nguồn gốc đang trở nên cần thiết trong xu thế tất yếu của thị trường. Nhu cầu minh bạch nguồn gốc, chất lượng sản phẩm hàng hóa được quan tâm nhiều hơn và trở thành tiêu chí bắt buộc trong xuất khẩu.
Vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc (Đề án 100) do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì triển khai vào năm 2019. Chính phủ cũng ban hành Nghị định số 13/2022/NĐ-CP bổ sung quy định về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa vào Nghị định số 74/2018/NĐ-CP. Mục tiêu đến năm 2025 hoàn thiện cơ bản hệ thống các văn bản quy định, pháp luật về quản lý, triển khai áp dụng và xử lý vi phạm về truy xuất nguồn gốc.
Hội thảo khoa học với chủ đề “Thông tin truy xuất nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm” hướng tới bàn thảo và giải quyết các vấn đề cấp bách trong quản lý chất lượng và minh bạch nguồn gốc với những nội dung gồm:
1) Thực trạng và nhu cầu truy xuất nguồn gốc xuất xứ hàng hóa của người tiêu dùng;
2) Những chủ trương xã hội hóa về phát triển giải pháp, chính sách pháp luật về quản lý truy xuất nguồn gốc;
3) Những yêu cầu quốc tế về truy xuất nguồn gốc và minh bạch thông tin;
4) Các giải pháp về truy xuất nguồn gốc xuất xứ sản phẩm giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và giá trị sản phẩm;
5) Nhiệm vụ của hệ thống truy xuất nguồn gốc tập trung - lợi ích quản lý Nhà nước cổng thông tin truy xuất quốc gia;
6) Giải pháp tuyên truyền hiệu quả nâng cao nhận thức trong dán tem hàng hóa.
Mục tiêu của hội thảo lần này nhằm đưa ra những giải pháp có tính thực tiễn cao góp phần thúc đẩy trong việc chống hàng giả, hàng nhái. Do đó, rất cần sự chung tay của doanh nghiệp và cả cộng đồng xã hội để có thể ra đời cổng thông tin truy xuất hàng hoá phục vụ quản lý thương mại và các nội dung khác thuộc lĩnh vực công thương.
Đánh giá về nhiệm vụ của hệ thống truy xuất nguồn gốc tập trung, ông Bùi Bá Chính, Phó Giám đốc phụ trách thông tin mã số mã vạch quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ khuyến nghị: việc quản lý thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm tập trung trên cổng thông tin truy xuất nguồn gốc thuộc lĩnh vực công thương là đòi hỏi bức thiết.
Điều này sẽ giúp việc quản lý sản xuất hiệu quả trong toàn bộ chuỗi cung ứng, bảo đảm kiểm soát chất lượng sản phẩm từ khi nhập nguyên liệu đến khi xuất sản phẩm, từ đó bảo đảm tính an toàn, chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm. Giúp phát hiện, ngăn chặn, phòng, chống hàng giả và hàng nhái, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và đảm bảo sự công bằng trong hoạt động kinh doanh, phù hợp với chức năng quản lý sản phẩm hàng hóa lưu thông của ngành Công Thương.
Đồng thời, giúp quản lý và tối ưu hóa chuỗi cung ứng, tăng cường sự phối hợp giữa các đơn vị trong chuỗi cung ứng, cải thiện hiệu quả sản xuất, dễ đánh giá và tham mưu một cách chính xác cho Chính phủ trong điều hành kinh tế vĩ mô. Tăng cường sự tin tưởng của người tiêu dùng, nâng cao vị thế, uy tín sản phẩm thương hiệu Việt, tăng sức cạnh tranh trong hội nhập kinh tế quốc tế.
Quang Phú
